Datum: zaterdag 14 oktober 2023
Locatie: Van Benzenrade naar Ter Worm
De wandeling langs de Geleenbeek is de afsluitende activiteit die past binnen het VIZL-thema ‘water’. Eerder heeft de vereniging middels zes activiteiten aan dit thema inhoud gegeven.
Onze gastheer en gids is de heer Wiel Pakbier, gepensioneerd medewerker van het waterschap Roer en Overmaas die in de loop van zijn carrière betrokken is geweest bij talloze waterprojecten in de regio.
De Geleenbeek is de langste beek in Limburg en wordt gevoed door vele kleine beken. De wandeling startte bij het bronnengebied van de oorsprong van de Geleenbeek. Regen die in het bovenliggende Imstenraderbos valt zakt in de grond en komt bij de Benzenraderhof via een bron weer aan de oppervlakte.
Het bronnengebied ligt aan de voet van de helling van het Plateau van Ubachsberg en vormt het begin van de Geleenbeek. Het bronwater levert constant 2 tot 3 liter per seconde en heeft een temperatuur tussen de 8 en 10 graden Celsius. De bronbeek ligt op ca. NAP 135+, verzamelt zich in de vijver en mondt na bijna 37 kilometer op een hoogte van NAP 25+ in Roosteren uit in de oude Maas.
Vlakbij hoeve ‘De Rousch’ (waarvan de geschiedenis teruggaat tot 1381) lopen wij langs enkele plas- en draszones die het overtollige regenwater van de aangrenzende gebieden opvangen en in de bodem laten infiltreren.
Ter hoogte van de Weltermolen is er voor de wandelaars een pitstop met een drankje en gezonde en lekkere versnapering. De Geleenbeek liep vroeger door de Weltervijver. Vanwege de aanwezige vuile lozingen en effecten voor de waterdieren heeft het waterschap de beek nu langs de vijver geleid. Wel wordt de vijver gevoed vanuit de Geleenbeek. De vijver is oorspronkelijk aangelegd als molenvijver en wordt hiervoor ook nu nog gebruikt.
Na het IVN-bos passeren wij het grote opvangbekken dat doorloopt tot de Valkenburgerweg. Dit is een gebied met zeldzame vochtminnende planten. Verderop ligt de ruïne van kasteel Eyckholt waarvan de eerste vermelding al stamt uit 1385. Van de naastgelegen voormalige watermolen, de Eikendermolen, is alleen het 18e eeuwse woonhuis van de molen nog in goede staat behouden gebleven. In 1920 is de molen buiten gebruik gesteld vanwege gebrek aan water.
In het landelijk natuurgebied Terworm is de bodemhoogte van de beek NAP 85+. Hier stroomt gemiddeld 90 liter water per seconde. Bij zeer extreme buien kan er wel 8000 liter water per seconde door de beek stromen. Bij het gerestaureerde kasteel Terworm verlaten de beekroute. Wij sluiten in het nabijgelegen hotelrestaurant Van der Valk onder het genot van een drankje een zeer interessante wandeling af.
De beek loopt achtereenvolgens verder door de gemeenten Voerendaal, Nuth, Schinnen, Sittard-Geleen en Echt-Susteren. In Roosteren mondt de Geleenbeek uit in de Maas.
